Ο ρόλος του ειδικού παιδαγωγού απέναντι στα παιδιά είναι σύνθετος και πολυδιάστατος. Ασχολείται με την αξιολόγηση, την διερεύνηση των δυσκολιών, την εκπαίδευση και την εν γένει υποστήριξη των ατόμων που παρουσιάζουν ελλείμματα και δυσκολίες στον τομέα της μάθησης. Ως γενικός και βασικός στόχος τίθεται η σχολική αλλά και η κοινωνική ένταξη.
Τα προγράμματα ειδικής αγωγής αφορούν παιδιά που παρουσιάζουν ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, διαταραχές λόγου και ομιλίας, νοητική υστέρηση, συναισθηματικές διαταραχές, πολυαισθητηριακές αναπηρίες, εγκεφαλική πάρεση, διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές, μετατραυματικές αναπηρίες κ.ά.
Ο ειδικός παιδαγωγός χρησιμοποιεί διάφορες τεχνικές για να διευκολύνει την μάθηση. Ανάλογα με την δυσκολία του παιδιού οι εκπαιδευτικές στρατηγικές μπορεί να περιλαμβάνουν εξατομικευμένη εκπαίδευση, τεχνικές επίλυσης συγκεκριμένων προβλημάτων και εργασία σε μικρές ομάδες. Τα εξατομικευμένα ειδικά προγράμματα που αναπτύσσει ο ειδικός παιδαγωγός προσδιορίζουν συγκεκριμένους στόχους για κάθε μαθητή ανάλογα με τις ατομικές ανάγκες και ικανότητες.
Ο ειδικός παιδαγωγός συνεργάζεται στενά με τους γονείς προκειμένου να τους πληροφορήσει για την πρόοδο του παιδιού και να προτείνουν τεχνικές διευκόλυνσης της μάθησης στο σπίτι.